yönetimin acil durumların üstesinden gelebilmesi problemi - I [1]
Arka zemin, sorun
ve hedef
Background, problem and aim
Başlangıç aşamasının altından
kalkabilmek yönetim hakimiyeti kurmak için hayati bir koşuldur ve ileride
yönetimin acil durum ya da felaketi
nasıl ele alcağını belirler.
Coping with the initial phase seems to be a
critical condition in establishing management and how the management continues
to deal with the emergency or the disaster.
Bu problemin ana nedeni; acil durum ya
da felaketin dinamikleri ile ilgili olarak gerekli öngörü, bütünsel başa çıkma,
ve uzun dönemli yönetimin çok geç olarak oluşturulmasıdır.
The main reason for the problem is that
necessary anticipation, totality coping and longterm management are established too late in
relation to the dynamics of the emergency or disaster. Connected to this there
are two specific problems.
Büyük, hiç görülmemiş acil durum veya felaket gelişmelerini öngörmek zordur ve yönetim adımları çok geç
oluşturulur.
The first is that it seems difficult to
anticipate drastic, unforeseen developments of an emergency or disaster and that
the management steps are established too late.
Karar vericiler kısa dönemdeki görülebilir olayların içinde kaybolur ve dakikalık
kararlar verirler.
The second is that decision makers seem to
be absorbed with visible problems in a short term and carry out decision making
minute by minute....
Farklı çeşit acil
durumlarla başa çıkma
Coping with different kinds of emergencies
Acil durumların dinamikleri üç gruba
ayrılabilir.
The dynamics of emergencies can be divided
into three main categories(Fredholm 1991).
Dinamik
durumlar çok hızlı değişiklikler ve çoğunlukla genişleyen gelişmelerle
belirir. Yangın tipik bir dinamik
durumdur.
Dynamic states are characterised by rapid changes and
mostly by expanding developments. A fire is a typical dynamic state.
Kararsız
durgun durumlar başa çıkma süreci başladığı zamanki
sakinlik içindeki durumlarla belirlenir.
Aceleci bir hareket değişken ve
gelişen bir süreci başlatabilir.
Sakinlik kararsız bir denge durumudur.
Bir heyelandan sonraki operasyon böyle bir durumdur.
Unstable static states are characterised by situations in
stillness when the coping process starts. A rash move can start a changing and
developing process. The stillness is a kind of an unstable equilibrium. An
operation after a landslide is such a situation.
Genellikle, dinamik aşama acil durum
yönetimi başlamadan önce oluşur.
The dynamic
phase has usually already occurred when the emergency management starts.
Kararlı
durgun durumlar baş
etme başladıktan sonraki sakinlik durumu ile belirlenir. Yine de kararlı bir denge durumu vardır.
Stable static states are
also characterised by situations in stillness when the coping process starts. There
is however a stable equilibrium.
Farklı karar
verme ihtiyaçları
Different decision making demands
Bu üç ana acil durum sınıfları farklı
karar verme ihtiyaçları doğurur.
These three main categories of emergencies
involve different decision making demands.
Dinamik aşamalar en çok stres yapıcı
durumları oluşturur. Karar verme güçlü
zaman baskısı altındadır. Sıkklıkla öne
çıkan bir taktik hedef genişleyen gelişmeyi durdurmaktır. Hayatları kurtarmak çok çabukça yapılmalıdır.
The dynamic states comprise the most
stressful situations. The decision making is under strong time pressure. An
important tactical aim is often to stop the expanding development. Saving lives
has to be done rapidly.
Kararsız durgun aşamalar tedbir ve hareket etmeden önce uzun bir zaman
planlama gerektirir. Sorunları ve
alınacak tedbirleri tartışmak için zaman yoktur. Ana taktik hedef durumu kararsızlıktan
kararlı hale getirmektir. Sıklıkla bunun
itina ile yapılması gerekir.
The unstable static states demand caution and
possibly careful planning during a long time before acting. There is more time
to discuss and analyse the problems and the measures. A main tactical aim is to
bring the situation from being unstable to being stable. This often has to be
done with care.
Kararlı durgun durumlar pek acil bir
durum yönetimi değildir. Sorunlar
yaraların sarılması ile ilgilidir
The stable static states are hardly an
emergency management problem. The problems concern recovering.
...
REFERENCES:
[1]
Lars Fredholm, Emergency management as co-ordinated cognitive modelling
on different time-scales
Department
of Fire Safety Engineering, Lund University, Sweden, Report 3111, Lund 1999