Limited
Alleatory – Sınırlı Rasgelelik müzikte kullanılan biir tekniktir. Besteci icracının kullanacağı ses unsurlarını
bir küme içinde belirler, icracı eserin bu bölümüne gelince kendi keyfine göre
bu unsurlardan seçtiklerini çalar. Tıpkı
bir lokantada menüden istediğinizi seçip ısmarlamanız gibi... Lokanta
salonu bir çok masada rasgele süreçlerin çalıştığı karışık bir sistem gibidir.
Teknik
olarak kullandığımız sistemlerde de aynı şey geçerlidir. Bilgisayara bir hard disk – kalıcı bellek
eklendiğinde, bilgisayar hard dik kontrol ünitesine belirli bir komut ve
yazılması gereken bilgiyi nakleder ve ondan sonrasına karışmaz. Kalıcı bellek bilgiyi kalıcı olarak saklamak
işini kendi keyfine göre, kendi özerkliği içinde halleder.
Bir unsur
da, tıpkı bir lokantada olduğu gibi, müşterilerin menüde ya da hizmet kalitesinde
eksik buldukları unsurları lokanta yönetimine iletebildikleri bir istek kutusu
gerekliliği, sistemin iyileşmesine yönelik iletişim kanalları.
Doğada var
olan canlı, cansız bütün sistemlerde karışıklık arttıkça, bütünü oluşturan
unsurlar arasında iş bölümü ve özerklik kullanımı artar. Örneğin vücudumuzu oluşturan sinir sistemi,
dolaşım sistemi vb. Kompleks-karışık ve büyük sistemler bütünün enerjisini daha
rasyonel kullanmak, ve governance-yönetilebilirliği arttrmak için özerkliği
kullanmak zorundadır.
Özerklik
unsurunu kullanan bir sistemin başarısı, ksımlar arasındaki arayüzlerin çok
açık ve doğru belirlenmiş olmasına bağlıdır.
Restoran örneğine dönersek, eğer menüde yazan bir yemek mutfakta yok ise
garson gelir ve ‘malesef bu yemek yok der, özür diler’.
Bir başka
unsurda, lokantada herkesin lurallara uymasını sağlayan ‘ortak bir consensus’
ile bu consensus uygulayabilen ‘güç’ olmasıdır.
Örneğin, yemekten memnun olmayan, ya da sarhoş olan bir müşterinin
kurallar uyması, diğer müşterilerin sessiz onayına ve garsonların yumuşak-sert
tavırlarına bağlıdır.
Özerklik
kullanılması, ana kısımın gücünün kaybolması, bir zayıflık şeklinde
değerlendirilebilir. Aslında karışık
sistemlerde özerklik kullanımından kaçınmak, bunu organize edebilecek ve sıkı
bir disiplinle uygulayabilecek beceri ve gücün, organizasyon ve
governance-yönetebilme eksikliğinin belirtisidir.
Sorun
sistemdeki gücün doğru tanımlanmasıdır.
