2021
Jun The Relation of Frames to Aviation Illusions that cause Accidents
I - Schema – Şema nedir?
Schema insan beyninde yer alan bir bellek yapısıdır. Schemalar tekrarlanan faaliyetler tarafından
otomatik olarak oluşturulur ve değişikliğe uğratılır. Şemalar görme, işitme, dokunma gibi çeşitli
duyulara ilişkin bellek kayıtlarından oluşur.
Schema is a memory structure in the human brain. Schemas are created and
modified automatically by repetitive activities. Schemas consist of memory
records of various senses such as sight, hearing, and touch.
Şemalar belirli içeriklere göre özelleşmiş değildir. Duyular ve bilgiler arasındaki göreceli
ilişkiler içeriklerinin özelliklerinden bağımsız değişkenler üretilerek
saklanır. Yani saklanan bilgiler özel
değil olabildiğince genel geçerdir.
The schemas are not specialized for specific content. The relative
relationships between the senses and information are stored by producing
independent variables from the properties of their content. In other words, the
information stored is not private but as general as possible.
Örneğin bir araç sürme şeması, sağa sola dönme, hızlanma,
durma, harekete geçme gibi değişkenlerden oluşur. Bu değişkenler bisiklet sürmede olduğu gibi
otomobil sürmede de geçerlidir.
For example, a driving schema consists of variables such as turning left,
right, acceleration, stopping, and starting. These variables apply to driving a
car as well as to riding a bicycle.
Her şemanın genel özellikleri daha özel şemaların
durumları için geçerli olur. Örneğin
araç sürme şeması daha genel olan hareket etme şemasından kalıtımsal olarak
özellikler alır.
The general properties of each schema apply to the cases of more specific
schemas. For example, the driving schema inherits features from the more
general moving schema.
Şemalar non-declarative yani bildirilmeyen belleklerdir. Bir kelimenin ezberlenmesinde olduğu gibi
bilerek belirlenmiş belleğe kısa sürede yazılmazlar. Sosyal ve fiziksel ortamlarda var olan
etkileşimlerin çokluğu ile yavaş bir öğrenme süreci sonucunda alışkanlık haline
gelirler.
Schemas are non-declarative memories. They are not written to a
deliberately determined memory in a short time, as in the memorization of a
word. They become habits as a result of a slow learning process with the
abundance of interactions in social and physical environments.
Karışıklıklarına göre çeşitli türlerde şemalar vardır. En
basit şemalar görüntü şemalarıdır.
Görüntü şemaları maddesel ve hacim içinde varolan dünya ile algısal ve
vücutsal etkileşimden ortaya çıkar.
There are various types of schemas according to their complexity. The
simplest schemas are image schemas. Image schemas emerge from the perceptual
and bodily interaction with the material and voluminous world.
Algı ve hareket sistemlerinin maddi ve uzamsal dünya ile
etkileşimden doğan unsurları tekrarlama sonucunda görüntüsel şemalar oluşturur.
Çalışan bellekte bu görüntü şemalarının kullanılması aynı hareket ve algıların
yeniden otomatik olarak yapılmasını sağlar.
Elements of perception and movement systems arising from the interaction
with the material and spatial world form visual schemas as a result of
repetition. Using these image schemas in working memory allows the same motions
and perceptions to be reproduced automatically.
Bu şekilde görüntü şemaları benzeşenlere dayanan anlam
oluşturma için kaynak alanları olarak hizmet ederler. Yaşamın karışık sosyal süreçler ve soyut
kavramlar gibi tecrübeden uzak yönlerinin anlamlarını yapılandırırlar.
In this way, image schemas serve as resource areas for affinity-based
meaning-making. They construct meanings of aspects of life that are far from
experience, such as complex social processes and abstract concepts.
Temelle ilişkin şemalar ise görüntü şemaları gibi
dönüştürülebilir fakat daha karışıktırlar.
Bu şemaların temel ile ilişkisi kişi alt grupları, yer ve zaman gibi
belirli alanların organizasyonunda oynadıkları merkezi roldür. Örneğin göçebe
kültürüne ait alışkanlıkların Türk insanını Türk yapan bazı özelliklere
yansıması gibi.
Fundamental diagrams can be transformed like image diagrams, but they are
more complex. The relationship of these schemas to the baseline is the central
role they play in the organization of specific domains such as subgroups of
persons, place and time. For example, the reflection of the habits of the
nomadic culture to some features that make Turkish people Turkish.
