Etkileşim Özellikleri

Etkileşim Özellikleri

Interaction Attributes

Etkileşimin karakteri günlük yaşamdaki etkileşimleri bu veya şu şekilde oluşturan temel unsurları gösterir.

Interaction character displays the basic elements that form every interaction either in one way or the other.

Etkileşim karakteri çeşitli özellikler tarafından belirlenir.

Interaction character is determined by various attributes:

1-      Gürlük Loudness

2-      Renk, frekans, tını – spektral zenginlik Colour, Frequency, Timbre – spectral richness

3-      Hız Speed

4-      Süre Duration

Etkileşim konuşma ile yapılırsa gürlük, tizlik, renk etkileşimin kalitesini etkiler.  Aynı zamanda,

Saniyedeki kelime sayısı cinsinden hız ve sesli – sessiz harflerin süreleri.  Daha üst bir seviyede konuşmanın hızı(içerik olarak) ve anlamlar üzerinde harcanan süre önemlidir.  Çok hızlı konuşma gürlük ve karanlık seslerin kullanımında olduğu gibi saldırganlık ifade edebilir.  Geniş frekans yelpazeli çok renkli zengin bir ses kötü iletim koşullarında iletişim şansını arttırabilir.  Bir bayan gibi ince ve hafif bir ses yalvarma belirtebilir.  Konuşmanın özelliklerini kullanarak iletişim kurabilir ve yine de standart jargon kullanabilirsiniz.

When interaction is done through speech, loudness, the highness (frequency), the colour effects

the quality of the interaction.  Also, the speed in terms of words/second and duration of the syllables and consonants affect the quality of the speech.  At a higher level, the speed of the speech (also contentwise) and the duration spent on meanings are important.  Very fast speech may indicate aggression as well as loudness and use of dark colours.  Using a very colourfull rich sound with a wide spectrum may increase the chance of communication in bad transmission conditions.  Whereas a

tiny high frequency women  like tone may indicate pleading.  You can still stick with the standard jargon while communicating with the attributes of speech.

5-      Öngörme Anticipation

6-      Patlama modu – Standart mod Burst mode – standard mode

Öngörme insan olmayan etkileşimlerde çok önemlidir.  Sistem yalnız önceden belirlenen koşulları öngörebilir.  Öngörme insanlar içinde hayatidir.  4444 ve standart deyimler konuşmanın olasılıklarını azaltır ve pilotlar ve ATCOlar arasındaki iletişimde öngörmeye yardımcı olur.

Anticipation is very important in nonhuman interactions.  The system anticipates only conditions that are established before for interacting.  Anticipation is also vital for human interactions.  4444 and standard phraseology reduces the possibilities of speech and helps anticipate the communication between pilots and ATCOs.

Patlama modu ve standart mod bilgisayarlar arasındaki iletişimde kullanılan iletme tipleridir.  Fakat insan insana iletişimlerde de sık sık kullanılır.  Patlama modu 3 özelliğe sahiptir, patlamanın süresi, patlamayı bekleme süresi, ve patlamanın maksimim gecikme süresi.

Burst mode and standard mode are types of data transmission that are used for communication between computers.  But they are also used frequently in human to human communications.

Burst mode has three attributes, the duration of the burst,wait duration for the burst and  the max  latency of the burst.

7-      Artikulasyon Articulation

8-      Zarf manipulasyonu Envelope manipulation

Artikulasyon insandan insana etkileşimde hayati derecede önemlidir.  Bir insan kendini anlatamazsa

Kendini daha iyi artikule ederek ifade eder.  Benzer şekilde ileti başarısızsa, bilgisayarlar daha yüksek kaliteli bir veri bandına geçerler.  Her ikisi de hemen hemen aynıdır, sesin frekans yelpazesini arttırmak için koşulları iyileştir.

Articulation is crucially important in human to human speech interaction.  When a human can not make himself understood he expresses himself articulately.  Similarly  when a transmission is not successful, computers switch to a higher quality data band.  Both of them are almost the same, increase the conditions for spectral richness of the voice.

9-      Dinamiklik vs Durağanlık Dinamikness vs Staticity

10-   Kısımlama Partitioning

Bir etkileşim baştan sona durağan özelliklere sahip olabilir.  Veya içeriğine veya çevre kpşullarına göre değişebilir.  Politikacılar bu özelliği sık sık kullanırlar ve hayati noktaları ifade ederken konuşmalarını yavaşlatır ya da ses tonlarını değiştirirler.  Kısımlama pilotlar tarafından zorunlu fakat iyi bilinen bilgileri ifade ederken normal söyleme hızına karşı hızlı söyleme hızı kullanarak yapılır.

An interaction may have stable attributes all through its end.  Or it  may change according to its content or environment conditions.  Politicians use this attribute frequently and slow their speech or change their tone when expressing vital points.  Partitioning is done by pilots where they have to express a required but wellknown information by using a high speaking speed next to a normal speed delivery.

11-   Mutabakat Commitment

Mutabakat etkieşimdeki her iki tarafın kimlik belirlenmesi ile yapılır.  Mutabakat hayatın her alanında etkileşimin önemli bir özelliğidir.  Psikiyatrist Eric BERNE terapilerinde etkileşim yerine mutabakat kelimesini tercih eder.  Terapi devam ederken hasta ve kendine somut bir hedef veya amaç kurar.  Aynı zamanda, bilgisayarlara zarar veren bilgisayar mikropları genellikle antivirus programlarının mutabakat kontrollerini yenen numaralara dayanır.

Commitment is done by identification of both sides in the interaction.  Commitment is an important attribute of interaction in all areas of life.  Psychiatrist Eric BERNE prefers to use the word commitment in place of interaction in his therapies.  He establishes an absolute aim or purpose for the patient and himself while the therapy continues.  Also, computer malware which intend to damage computers are widely based on tricks that overcome the commitment checks of the antvirus programs.

12-   Birebir bireçok one to one / one to many

Etkileşim bire bir ya da bire karşı çoklu olabilir.  Her sektörün ATCOsu pilotları bire bir iletişime çağırabildikleri adanmış frekanslara sahiptirler.  Burada adanma sözlü mutabakatla gerçekleşir ama sektördeki diğer pilotlar da konuşmayı duyabilir. Buna karşılık ATCO sektördeki bütün uçuşlara da hitap edebilir.

Interaction may take one to one or one to many.  ATCO of each sector has assigned frequencies from which he may be called by pilots for one to one interaction.  Assignment here is realized by verbal commitment but the other pilots in the sector will be able to listen.  In return the ATCO may call all the flights in his sector in case of emergency.

13-   Bekle,bildir wait, notify

14-   Kes interrupt

15-   Herkese bildir notify all

Wait-bekle durumu etkileşim taraflarından birinin iletimi durdurup kendisine gelen herhangi bir çağrıyı beklemesidir.  Bu aynı zamanda normal hayatta ve bilgisayarlarda yaygındır.  Günlük hayatta

kişi konuşurken karşısındakinin konuşmasına şans tanımalı ve kendi konuşmasında boşluklar bırakmalıdır.  Tek bir sektörde tek bir ATCO ile 6-7 uçaktan(bazan 10-12) fazla uçak varken kolay ve kısa şekilde ifade imkanını sağlayan standart ATC jargonunu kullanmak önemlidir.

Wait is the situation when one of the interaction sides stops transmitting and  begins to wait  ANY call to himself.  This is also common in normal life and computers.  While talking in daily life one must leave spaces in his speech which will give his partner the chance to begin talking.  When there are more than 6-7 aircrafts (sometimes 10-12) in a single sector with a single ATCO it is important to use the standard ATC jargon which makes it easy and short to express things.

Siz bilgisayar kullanırken, interrupt-kesmeler o andaki işi geçici olarak durdurur ve acil bir işi yapar.

ATC-HTK bilgisayar kesmelerine benzer acil durumlar için kendi anahtar kelimelerine sahiptir.  İşler zorlaştığında diğer ATCOlar sorunlu sektöre yardıma gelirler ve durumu hafifletmek için bilgisayaraların çoklu-iş ve çoklu-kısımlamaları gibi insan çoklu işleyişi yaparlar.

When you are using your computer, interrupts are used to stop the current task temporarily and do an urgent task.  ATC has its own keywords for emergency cases which is the same as computer interrupts.  When things get difficult other ATCOs come to the help of the troubled sector and do human multiple processing to help eleviate the situation which is similar to multitasking-multipartitioning of computers.

Bazan ATCO bir uçağa WAIT-BEKLE komutu verir, belki de sabit bir kontrol noktası etrafında dön der.

Trafik el verdiğinde, geri döner ve o uçağa yere inmesi/veya devam etmesi için NOTIFY-BİLDİR komutu verir.  NOTIFYALL daha genel bir durumdur, NOTIFYALL bütün bekleyen uçaklara ATCO ile yeniden temasa geçme izni verir.  Burada WAIT, NOTIFY havacılık deyimi değil etkileşim çeşididir.  ATCO bunlara ilişkin 4444 deyimlerini kullanır.

Sometimes ATCO tells a flight to WAIT, maybe even to turn around a fixed control point.  When the traffic enables, he returns back and NOTIFY’s that flight to go ahead with landing/continuing.

NOTIFYALL is the more general of this case, NOTIFYALL enables all waiting flights to get into contact with the ATCO again.