Hata bulmada çerçevelemenin önemi
Bir koşul, durum ya da sorunun nedeni ya da
karakterinin analizi veya soruşturmasına diagnosis denir [1] . Meriam-Webster diagnosis için: “2a : investigation
or analysis of the cause or nature of a condition, situation, or problem.”
tanımını verir. Diagnosis teknik,
sosyal, bilimsel, günlük hayatın her alanında çeşitli boyutlarda ve
niteliklerde kullandığımız bir işlem sürecidir.
Hataya neden olan sorun kaynağını bulmak için
öncelikle bir tahmin yapmak gerekir. Bu
tahmin soruna yaklaşış biçimimizi belirleyecek bir çerçeve oluşturur. Tahminimizle ilgili her şey bu çerçeve içinde
olmalı ve aralarındaki ilişkiler bu tahmin yardımı ile
konumlandırılabilmelidir.
Hata bulmada çerçeve gereğinden geniş
oluşturulursa zaman kaybına yol açabilir.
Eğere çerçeve küçük ve dar oluşturulursa hataya ilişkin olguların gözden
kaçmasına ve hatanın gerçek konumunun
bulunamamasına yol açabilir.
Hata bulmada zaman önemli bir unsurdur. Uçmakta olan bir uçakta sorun çıktığında
pilotun çerçeve oluşturmak için çok bir zamanı olmaz. Ya da bir acil müdahele durumunda da benzer
bir durum söz konusudur. Bir nükleer
santral gibi büyük sistemde arıza giderilmesi sırasında ya da bir televizyon
tamiri gibi elektronik alanında da benzer sınırlamalar ekonomik ya da hayati
nedenlerle söz konusu olur.
Zamanın çok sınırlı olduğu durumlarda hiç bir
tercih yapamamaktansa en azından bir olasılığa şans tanımak açısından o anda
akla gelen en olası çerçeveyi seçmekten başka bir çare olamaz. Eğer zaman varsa, örneğin bir cihazın
arızasını tamir ediyorsanız başlangıçta çerçeveyi biraz geniş tutmak ve daha
sonra adım adım daraltarak nihayette arızanın kaynağına ulaşmak gerekir.
Hata bulmayı kolay ve çabuklaştırmak için hata
bulma kitapları bulunur. Bu kaynaklarda
çeşitli durumlara ilişkin çerçeveler belirtilir ve seçim yapıldıktan sonra bu
çerçevelri daraltmak için izlenecek yollar adım adım verilir. Böylece benzer hata durumunda farklı
zamanlarda ya da kişilerde geçerli olacak en rasyonel yaklaşımlar belgelenmiş
olur.
Sorun giderici kişlerin ilgilendikleri alanla
ilgili bilgilerinin miktarı olduğu kadar sorunlara yaklaşımda, hata bulma çerçevesi
seçmede, kendilerinin kişisel eğilimlerini nesnel olarak bilmeleri olmayacak
seçimler yapmalarını engelleyebilir. ‘Huyum kurusun hep aynı hatayı yapıyorum’
dememek için...
REFERENCES:
[1] Merriam-Webster Dictionary
Definition
of diagnosis
1a : the
art or act of identifying a disease from its signs and symptoms
b : the
decision reached by diagnosis the doctor's diagnosis
2a : investigation
or analysis of the cause or nature of a condition, situation, or problem
diagnosis of engine trouble
b : a
statement or conclusion from such an analysis
3 biology :
a concise technical description of a taxon
