EUROCONTROL’de ÜCRETLER VE DHMİ

EUROCONTROL’de ÜCRETLER VE DHMİ
Ali Riza SARAL

EUROCONTROL-European Agency for the Safety of Air Navigation (Avrupa Hava Trafik Guvenligi Kuruluşu) BAĞIMSIZ bir Avrupa kuruluşu…

* Aklımda kaldığı kadarı ile, EUROCONTROL’de A, B grade şeklinde iki kademe var. Bu grade’ler A5-6 ‘dan A1 director general’a ve B5-6’den B1’e kadar. B’ler iş yapmaya yönelik A’lar yöneticilik ağırlıklı… Bu gradeler için her ülkenin EUROCONTROL bütçesine yaptığı katkı ile orantılı bir kotası var. Bu kotaların kullanılması ülkelerin havacılık temsilcilerinin ve Brüksel elçiliklerinin becerikliliğine biraz da siyasi iklime bağlı.
* Benim grade’im 1992’de B3 step 2 idi. 97’de B3/4 oldu. Ücretim bugünün Doları ile kabaca net 4500USD’den, ayrılırken 5400USD’ye ulaştı. Her iki yılda bir step terfi. Bir fikir vermesi açısından aşağıda yer ve zamanla değişebilecek şu rakkamları zikrediyorum:

EUROCONTROL: Air Traffic Controller (başlangıç NET) 3707EURO (bekar yerli) 4436EURO (yabancı)

AAAE Airport Report: (Airport Operations Specialist $31,512 to $47,548, DOQ, plus an outstanding benefit package PS. ABD’de İtfaiye vb. için, yıllık brüt)

Job profile Library: Manual Level Support Services, elektrikçi, itfaiye (Avrupa’da grade’e bağlı aylık basic salary1630 – 2360 EURO + aşağıda anlattığım bir çok allowance)

* EUROCONTROL “yaptığı iş gereği Avrupa’nın en iyilerini toplamak ister”. Ücretleri piyasaya göre biraz yüksektir. Her yıl belirli bir zamanda enflasyona göre gelecek yıl için maaşları arttırırlar. Aradaki değişiklikten doğan farkı geriye dönük olarak o yıl için geri öderler. Kontratım 97 Mayıs’ta bitti. Geri döndükten 3 ay sonra 97 yılında çalışmış olduğum sürenin enflasyon farkını banka hesabıma yatırdılar.
* Yıllık iznim 42 iş günü ile başlayip 44-45’e ulaştı. Ayrıca EUROCONTROL Avrupa’nın belli başlı bütün bayramlarında tatil yapar.
* Yılda iki defa Istanbul gidiş-dönüş uçak bileti öder.
* Maaşları ay başında öder. Eğer bir aksama olursa siz onu geri ödersiniz. Bir yandan iş yapıp öte yandan ‘acaba parasını öderler mi’ şeklindeki mühendis sıkıntılarını yaşamazsınız. Teknik adamın kafasını yalnızca kendi işine yormasını isterler.
* Maaşınızın belirlenmesinde önemli bir unsur çocuk ödemesi... Ayrıca kendi şehrinizden olan uzaklığa bağlı önemli bir special allowance var. Yabancı dil kursuna giderseniz (birden çok olabilir) ücretini EUROCONTROL öder.
* Sizi hava trafik kontrolü kursları için Luxemborg’taki enstitüsüne yollar. Ya da teknik konular için (örneğin beni Almanya’dan İngiltere’ye 1 haftalık kursa göndermişti)… Kurs parasını, yol parasını, otel masrafını öder ve 120Mark civarında cep harçlığı öder… Şu veya bu nedenle bir takım garip yerlerde kalıp, bir hafta banyosuz kurs izlemek, insan içine çıkmak zorunda kalmazsınız…
* EUROCONTROL’e ilk girdiğinizde 9 aylık bir probation-deneme dönemine tabi tutulursunuz. Eğer bu süre içinde istifa ederseniz 1 maaş tazminat alırsınız. Eğer 9 aydan sonra ayrılırsanız 2 maaş tazminat alırsınız.
* Sağlık sigortası Avrupa’nın en iyilerinden, özel bir sigorta… Diş, hastahane vb. masrafların kabaca 9/10’unu sigorta öder. İstediğiniz doktora gidebilirsiniz. 2 yılda bir gözlüğünüzü yenileyebilirsiniz. Miktarı dolgundur. İş saatlerinde iş veya yolculuk ile ilgili kazalara karşı da sigortalısınız…
* İşe yeni başladığınız ya da yeni tayin durumunda, EUROCONTROL 4 ay boyunca aylık kabaca 2000DM removal allowance öder. Haftada bir gün ya da belirli bir süre ev aramak için imkan sağlarlar.
* EUROCONTROL elemanları küçük bir ücret ödeyerek bazı havayollarında standby seyehat edebilirler. Hemen her şehirde EUROCONTROL’e indirim yapan oteller var (Sophien vb). En prestijli bankalar size hesap açar. Oto vb’de özel indirimler var.
* Emeklilik sigortası özel ve Avrupa’nın en iyilerinden... En erken 60 yaşında ve indirimli maaşla emekli olabilirsiniz. 20 yıl dolmadan ayrılırsanız emeklilik fonuna yatan paranızı geri alabilirsiniz.

Bütün bunları neden yazıyorum?

Çünkü Istanbul hava trafik kontrolü merkezinin kontrol ettiği uçuş sayısı eğer yanılmıyorsam 1500 – 2000 arasında… 1997’de Karlsruhe Upper’da trafik 1500 – 2000 civarındaydı… Tabii ki rakkamlara doğru bakmak önemli… İki bölgenin coğrafi genişlikleri, yerel hava alanı sayıları, Karlsruhe rakkamının yalnız upper olması vb. faktörler var… Ama şu kesin. Türk hava trafik kontrolü niteliksel bir sıçramaya başlamıştır…

Yukarıdaki rakkamları kullanırken dikkat edilmesi gereken bir husus, bu rakkamların zorunlu kıldığı ELEMAN KALİTESİdir. Hollanda’lı bir müdürüm (Marinus Van der Sluis) operasyonel toplantılarda kime hitab ederse onun dili ile konuşurdu, Alman, İngiliz, Fransız, Belçika’lı… Elemanların çoğu en az üç dili çok rahat konuşurdu. Bir de Latince bilenler vardı. 30 kişilik ekipte 4-5 civarında Doktoralı mühendis vardı. Doktora’lı ve Latince bilenler yönetici pozisyonlarında avantajlıydılar.

Eğer operasyonel sorumluluk almışsanız zorlanma sınırsızdı. Şiddetli teknik ve politik kavgalar içinde kendinizi ve yaptığınız işin doğruluğunu savunmak zorundaydınız. Müdürüm yeni bir proje ile ilgili çok sıkıştırıldığı için benim pozisyonumu açmışlardı. Maalesef işe başlamam 2-3 ay gecikti. Karlsruhe’ye vardığımda kendisi hastahane sonrası tedavideydi…

Sayın Sefa İNAN “Bu Sorunların Muhatabı Kim?” adlı yazısında ” THY yi özelleştireceklerine DHMİ’yi ve SHGM’yi özelleştirseler daha uygun olmaz mı ?” diye soruyor isabetle… DHMİ büyük bir boyölçüşme(CHALLENGE) ile karşı karşıya… Kendi bünyesindeki eşsiz tecrübeyi kaybetmeden elindeki eleman kalitesini hızla yükseltmek zorunda. Kendi organizasyonunu ve işleyişini modernize etmek zorunda. Artan trafik yükünü göğüsleyebilecek bir teknik alt yapı kurmak için SMART projesini gerçekte olması gerektiği doğrulukta ve imkansız gibi kısa bir sürede başarmak zorunda… DHMİ’nin tüm bunları başarması ancak organizasyonda da reform yapması ve ASELSAN benzeri BAĞIMSIZ bir şemsiye yapıya kavuşmasına bağlıdır.

DHMİ cumhuriyetin kurduğu, elemanlarının fedekarlıkları ile gelişmiş bir kurum. Geldiği olgunluk seviyesinde ismi bile miyadını doldurmuş. Türkiye Havacılık Kurumu gibi yeni bir isim ve örgütsel çerçeve gerekli… DHMİ’deki re-organizasyon ihtiyacına önümüzdeki hafta değineceğim(karşılaşılacak teknik güçlükler açısından)…

Ali R+ SARAL